بعضی ها که دیده ای شان؟ ... مقابل عالم و آدم فروتن اند ... فکر نمی کنم اینطور درست باشد، هست؟
قبول که تواضع و فروتنی خوب است و پسندیده و زیبا، اما اگر قرار باشد مقابل آدمی متکبر، آدمی مغرور اصلاً نه مقابل دشمن که دیگر نباید متواضع بود؟ باید بود؟ ... به یقین نه. تواضع انواعی دارد برای خودش که مقابل هر کسی نباید متواضع بود ...
تواضع در برابر خداوند
اگر انسان یقین کند که خداوند بدون استحقاق و طلب او را خلق کرده و برایش نعمت های بی اندازه و شماره قرار داده و هرچه هست و هرچه دارد، همه از اوست؛ حالتی در نفس پیدا می شود که از آن به شکستگی و ذلت در برابر بزرگی حق تعبیر می شود. امام صادق علیه السلام در ضمن حدیثى فرمود: «كَمَالُ الْعَقْلِ فِی ثَلَاثَةٍ التَّوَاضُعِ لِلَّهِ وَ حُسْنِ الْیَقِینِ وَ الصَّمْتِ إِلَّا مِنْ خَیْرٍ...؛ كمال عقل در سه چیز است، یكى از آنها تواضع براى خدا است...؛ زیرا هر عقل کاملی حکم به لزوم فروتنی و ذلت در مقابل مالک و خالق و منعم(نعمت دهنده) خویش می کند».1 لازمه این حالت، اطاعت و انقیاد در برابر او و سعی در فرمانبرداری او از روی اخلاص است. انسان باید همیشه به دنبال تحصیل رضای خداوند باشد و خود را همیشه در انجام وظایف بندگی مقصر ببیند؛ چون او را آن طوری که سزاوار است، نپرستیده است.
یکی از مصادیق تواضع در برابر خداوند، شکر گزاری و تواضع در برابر نعمت های اوست. مستحب است هر وقت نعمت تازه ای به انسان رسید بلکه هرگاه به یاد نعمت گذشته افتاد، سجده شکر کند.
انسان مؤمن نعمت را بزرگ می بیند و گرامی می دارد ، چرا که همه ی آنان از آنِ محبوب و منعم حقیقی است .
یکی دیگر از موارد تواضع در برابر خداوند بزرگ داشتن شعائر و حرمات الهی و همچنین گرامی داشتن قرآن مجید و اسماء شریفه خداوند است که نباید بدون طهارت آنها را مس کرد و مخصوصاً نباید در دست و پا بیافتند و پا به سوی آن دراز شود .
تواضع در برابر پیامبر و امامان علیهم السلام
از بالاترین آثار تواضع با خداوند، تواضع با پیغمبر و امامان علیهم السلام است؛ زیرا ایشان بندگان خاص خدا و نمایندگان و خلفای اویند و تواضع با آنها تواضع در مقابل خداست.
از موارد تواضع نسبت به ایشان مس نکردن اسمای آنها بدون طهارت و مقدم نشدن بر قبورشان در نماز است. وقتی که نامشان برده می شود، باید با تجلیل و احترام اسمای مبارکشان را به زبان جاری ساخت و بر ایشان درود و سلام فرستاد.
امام صادق علیه السلام در ضمن حدیثى فرمود: «كَمَالُ الْعَقْلِ فِی ثَلَاثَةٍ التَّوَاضُعِ لِلَّهِ وَ حُسْنِ الْیَقِینِ وَ الصَّمْتِ إِلَّا مِنْ خَیْرٍ...؛ كمال عقل در سه چیز است، یكى از آنها تواضع براى خدا است...؛ زیرا هر عقل کاملی حکم به لزوم فروتنی و ذلت در مقابل مالک و خالق و منعم(نعمت دهنده) خویش می کند»
تواضع با مردم
تواضع
اگر مردم را بدون در نظر گرفتن عناوین آنها در نظر بگیریم، همه در عرض و مساوی یکدیگرند و همگی مخلوق و مقهور و تحت تربیت رب العالمین اند و چنانچه هر کس در هر مقامی که باشد، حق تکبر کردن و بزرگی فروختن به دیگری را - عقلاً و شرعاً – ندارد؛ همچنین استحقاق تواضع و خضوع از دیگری را نیز ندارد. مانند غلامان سلطان که هیچ یک حق تکبر کردن بر دیگری را ندارد و استحقاق تواضع از دیگری نیز برای او نیست؛ چون همه مانند یکدیگرند و چنانچه اگر غلامی به دیگری تکبر کند، مورد مذمت و ملامت عقلا قرار می گیرد .
همچنین اگر کسی توقع تواضع و فروتنی از دیگری داشته باشد، عقلا او را مذمت و ملامت می کنند؛ چون همه مانند یکدیگرند. لکن بعضی از افراد بشر عنوان ویژه ای می گیرند که عقل و شرع آن را تعظیم و امر به اکرام و احترام آن کرده است، در این صورت استحقاق فروتنی را پیدا می کنند و دیگران باید برای ایشان تواضع و فروتنی نمایند؛ مانند عنوان پدر و مادری که عقلاً و شرعاً سزاوار است فرزندانشان در برابر آنها فروتنی کنند و در حقیقت تواضع برای والدین، تواضع برای خداست؛ چرا که آنها واسطه ربوبیت پروردگارند (خداوند به وسیله پدر و مادر کودک را پرورش می دهد) و خدا به اکرام آنها امر کرده است ؛ مانند عنوان ایمان و تقوی که باید برای هر صاحب ایمان و تقوایی فروتنی کرد؛ زیرا مؤمن وابسته به خداست و مورد نظر و اکرام اوست.2
تواضع ناپسند
اگر چه تواضع در برابر خداوند و مؤمنین یکی از ارزش های انسانی و صفات پسندیده می باشد، ولی این گونه نیست که در تعالیم اسلامی، این خصلت در تمامی موارد و در مقابل تمامی افراد پسندیده محسوب شود؛ بلکه از نظر دین اسلام برخی از اقسام تواضع نکوهیده می باشند؛ چنانچه برخی از اقسام تکبر مورد سفارش قرار گرفته اند.
تواضع برای کافر و فاسق
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند 
<-PollName->
خبرنامه وب سایت: